Dlaczego przerwy w myśleniu są potrzebne? Pomagają dzieciom w szukaniu skupienia, a także pobudzają kreatywność. Skorzystać z takiej pauzy mogą też dorośli. Zdecydowanie warto!
Przerwy przywracają uwagę
Skupienie się na zadaniu wymaga wysiłku umysłowego. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których system uwagi wciąż się rozwija – mówi Karrie Godwin, psycholog rozwojowy z Kent State University. Godwin przeprowadziła badanie z 2016 roku, w którym stwierdzono, że dzieci są mniej uważne już po 10 minutach siedzenia w ławce.
W typowej klasie w szkole podstawowej o uwagę ucznia rywalizują głos nauczyciela, wiercący się kolega z klasy lub kolorowe plakaty zdobiące ściany. Ponieważ przetwarzamy wszystkie te informacje, chcemy się skupić i starać się ignorować czynniki rozpraszające. „Nasze zasoby uwagi mogą z czasem ulec wyczerpaniu” – mówi Godwin.
Potwierdzają to badania obrazowania mózgu. W badaniu z 2010 roku naukowcy śledzili przepływ krwi w mózgu, gdy uczestnicy przeprowadzali test oceniający ich czujność i czas reakcji. Stwierdzili, że przepływ krwi do regionów mózgu zaangażowanych w czujność zmniejszył się w ciągu 20-minutowego okresu testowego, co wiązało się z pogarszającym się czasem reakcji.
Kiedy skupiamy się na zadaniu, nasze mózgi poświęcają więcej zasobów przetwarzania na obszary, które poprawią naszą wydajność. Zmęczenie psychiczne może być sygnałem, że zużywamy zbyt dużo energii w stosunku do korzyści, jakie uzyskamy z wykonywania zadania.
Przerwy mogą to złagodzić: liczne badania pokazują, że przeplatające się krótkie okresy aktywności fizycznej mogą sprawić, że dzieci będą skupione na czynności. Naukowcy odkryli, że fale mózgowe wskazujące na zmęczenie psychiczne nasilają się podczas ataków długotrwałej uwagi, ale zmniejszają się podczas przerw.
Przerwy pomagają nam poprawić koncentrację, zmniejszając nudę oraz przywracając energię i motywację do wznowienia wykonywania zadań.
Przerwy usprawniają naukę
Podzielenie uczenia się na kilka krótkich fragmentów jest lepsze niż „wykładanie” nauki w jednym bloku. Nazywany „efektem odstępu”, jest to jedno z najczęściej powtarzanych zjawisk w psychologii i edukacji. Naukowcy odkryli, że małe dzieci lepiej przypominają sobie nazwy nowych przedmiotów, gdy miały 30-sekundową przerwę między każdą prezentacją obiektu.
To działanie może być skuteczne, ponieważ daje nam czas na zapomnienie. „Zapominanie zmusza do ćwiczenia zapamiętywania informacji” – mówi ekspertka Karrie Godwin. „Ta praktyka pobierania informacji z przeszłości pomaga później, kiedy trzeba je odzyskać do końcowego testu”.
Przerwy zwiększają kreatywność
Ilekroć nie śpisz, ale nie jesteś skupiony na zadaniu – na przykład gdy śnisz na jawie – aktywujesz sieć obszarów mózgu zwaną trybem domyślnym. Okazuje się, że ta sieć jest ważna dla wielu bardziej złożonych procesów mózgu, takich jak chociażby kreatywne myślenie.
Wiele badań pokazuje, że przerwy pomagają w rozwiązywaniu problemów. W jednym z nich naukowcy odkryli, że młodzi dorośli dwukrotnie częściej znajdowali rozwiązanie matematycznego problemu, gdyby mieli 10-minutową przerwę.
