Poczucie własnej wartości, wiara w siebie, szacunek do siebie, pewność siebie czy samoświadomość maja bardzo podobne znaczenie i często są używane wymiennie. Ale co te wszystkie określenia tak naprawdę znaczą, co się za nimi kryje? S. Renee Smith i Vivian Harte zdefiniowały poczucie własnej wartości jako osobistą drogę do zrozumienia samego siebie i tego, co dajemy światu.
We współczesnym świecie wielu osób opiera swoje poczucie wartości o czynniki zewnętrzne, zwłaszcza te związane z dobrami materialnymi i statusem społecznym, nie zdając sobie sprawy z tego, że są one bardzo nietrwałe i często ulegają zmianom, co niekorzystnie wpływa na samoocenę. Poczucie naszej wartości powinno mieć swoje korzenie w wewnętrznym przekonaniu, że jesteśmy wartościowym, mądrym i dobrym człowiekiem.
Proces kształtowania samooceny człowieka rozpoczyna się już we wczesnym dzieciństwie i na tym etapie jest uzależniony od ludzi, którzy są odpowiedzialni za wychowanie dziecka. Rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, koledzy i koleżanki, nauczyciele i opiekunowie, wszystkie te osoby mają wpływ na to, w jaki sposób dziecko będzie się postrzegać w życiu dorosłym. Okazywana miłość, szacunek, poświęcony czas i uwaga, motywacja i wsparcie dadzą dziecku fundament, na którym będzie mogło budować silne poczucie własnej wartości.
Na każdym etapie życie człowiek staje twarzą w twarz z różnymi wyzwaniami, które mogą zachwiać jego samooceną. Pierwszym etap weryfikacji poczucia naszej wartości jest szkoła. Kłopoty z nauką, trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami czy problemy z akceptacją zmian zachodzących w wyglądzie nastolatków mogą mocno zachwiać ich pewnością siebie. Potem przychodzi dorosłości i kolejne wyzwania, z którymi trzeba się zmierzyć. Nieudane związki, problemy w pracy, kłopoty finansowe czy porównywanie się z wyidealizowanymi postaciami promowanymi w media, mogą zaburzyć wiarę w siebie u niejednego młodego człowieka.
Dlatego tak ważne jest, aby już od najmłodszych lat wzmacniać w dzieciach samoocenę, sprawiać by czuły się kochane, ważne i doceniane. Ale trzeba to robić umiejętnie, nieustannie zachęcając je do odkrywania świata, eksperymentowania, podejmowania prób i doświadczania różnych emocji, nawet tych związanych z porażką. Zagwarantowanie im poczucia bezpieczeństwa i wsparcia wtedy, kiedy coś się nie uda, wzmocni w nich wiarę w siebie i nauczy radzenia sobie z przeciwnościami losu już od najmłodszych lat.
